Πέμπτη 14 Σεπτεμβρίου 2017

Πεθαίνοντας για το μεροκάματο


«Προχωρήσαμε σε μήνυση κατά παντός υπευθύνου, γιατί πρέπει πια όλοι όσοι σφυρίζουν αδιάφορα να αναλάβουν τις ευθύνες τους, και οι δήμοι και τα συναρμόδια υπουργεία και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, ώστε να μπει ένα τέλος στο αυξανόμενο φαινόμενο των εργατικών ατυχημάτων», τονίζει στην «Εποχή» ο Νίκος Κρέτσης από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στην τοπική αυτοδιοίκηση (ΠΟΕ-ΟΤΑ).
Η ομοσπονδία μετρά 34 θανάτους λόγω εργατικού δυστυχήματος στους δήμους από τον Ιούλιο του 2014 μέχρι και φέτος τον Αύγουστο. Το τελευταίο περιστατικό την περασμένη εβδομάδα αφορούσε μια 30χρονη εργαζόμενη στον τομέα της συγκομιδής απορριμμάτων στο δήμο Πύργου, αφού την παρέσυρε το απορριμματοφόρο. Στον εισαγγελέα οδηγήθηκε ο οδηγός του οχήματος. Πραγματικά υπεύθυνοι, όμως, φαίνεται να είναι όσοι δεν τηρούν τους κανόνες υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων. «Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση έχει εκτροχιαστεί. Έχουμε πολύ συχνά ατυχήματα, εκ των οποίων κάποια πολύ σοβαρά, αλλά και μικρότερα που δεν δημοσιοποιούνται. Η αύξηση του φαινομένου οφείλεται σε διάφορους λόγους. Πρώτον, στην έλλειψη προσωπικού εργασίας, που σημαίνει ότι οι υπάρχοντες εργαζόμενοι επιφορτίζονται με μεγάλο όγκο δουλειάς, με την κούραση να ευνοεί τα ατυχήματα και τους θανάτους. Ειδικά η αποκομιδή απορριμμάτων είναι ένα πολύ βαρύ και δύσκολο επάγγελμα για να εργάζεται κάποιος πολλές ώρες σε αυτό. Δεύτερον, ο στόλος των απορριμματοφόρων βρίσκεται σε πολύ κακή κατάσταση και χρειάζεται αντικατάσταση, γιατί θέτει τους εργαζόμενους σε κίνδυνο. Και τρίτον, βέβαια, η έλλειψη μέσων ατομικής προστασίας, όπως υποδήματα, γαλότσες, γιλέκα, γάντια, κράνη, προστατευτικά γυαλιά, μάσκες μιας χρήσης κτλ, που κανονικά πρέπει να μας χορηγούνται βάσει της νομοθεσίας, αλλά που σε πολλούς δήμους δεν δόθηκαν ποτέ», εξηγεί ο συνδικαλιστής της ΠΟΕ-ΟΤΑ.
Κενά και σκοπιμότητες
Ακόμα και η νομοθεσία, όμως, στην περίπτωση της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι ελλιπής, καθώς όσα προβλέπονται από το νόμο για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, όπως η ύπαρξη τεχνικού ασφαλείας και γιατρού εργασίας για χώρους με άνω των 50 εργαζομένους, μέχρι και σήμερα δεν ήταν υποχρεωτικό να τηρούνται στο δημόσιο. «Στην τοπική αυτοδιοίκηση το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει ένα υποχρεωτικό θεσμικό πλαίσιο υγείας και ασφάλειας. Για αυτό το λόγο τους υπάρχοντες κανόνες, τους ενοποιούμε ξανά σε ένα ενιαίο νόμο και θεσπίζουμε την υποχρεωτικότητα της εφαρμογής τους στο δημόσιο και την αυτοδιοίκηση. Επίσης, μέχρι πριν ένα μήνα οι ελεγκτές του ΣΕΠΕ δεν είχαν τη δυνατότητα να επιβάλλουν διοικητικές κυρώσεις στους δήμους γι’ αυτά τα θέματα. Τώρα το τροποποιήσαμε, προκειμένου να γίνονται κανονικά οι έλεγχοι, όπως και συνέβη στην περίπτωση του δήμου Αθήνας», περιγράφει ο Ανδρέας Νεφελούδης, γενικός γραμματέας του υπουργείου Εργασίας.
Πέραν των κενών της νομοθεσίας, υπάρχουν και αυτά στις υποδομές των δήμων που θέτουν επίσης σε κίνδυνο την υγεία των εργαζομένων. Για παράδειγμα, «κανονικά οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα θα έπρεπε να απαγορεύεται να φορούν τα ρούχα εργασίας τους εκτός αυτής, στα ΜΜΜ ή στο σπίτι που θα αγκαλιάσουν τα παιδιά τους, γιατί αυτά είναι γεμάτα εκατομμύρια μικρόβια. Θα έπρεπε, λοιπόν, να υπάρχουν ντουζιέρες και αποδυτήρια στο χώρο εργασίας, και μάλιστα τα ρούχα εργασίας να πλένονταν εκεί, καθώς χρειάζονται υψηλές θερμοκρασίες και να μην πλένονται μαζί με τα υπόλοιπα ρούχα», επισημαίνει ο Κώστας Κορδώνης, συντονιστής του ΣΥΡΙΖΑ εργαζόμενων στους δήμους, συμπληρώνοντας πως «δεν είναι μόνο οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα των δήμων που αντιμετωπίζουν κινδύνους για την υγεία τους, αλλά και οι εργαζόμενοι γραφείου, που βρίσκονται σε ανήλιαγα και μη καλά αεριζόμενα υπόγεια, χωρίς παράθυρα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας περίπτωσης είναι δήμος που μετέτρεψε πρώην γκαράζ σε γραφεία, χωρίς να πληροί κανένα κριτήριο».
Οι μνημονιακές πολιτικές λιτότητας φαίνεται να διαδραματίζουν, ως συνήθως, ιδιαίτερα επιβαρυντικό ρόλο για τα εργασιακά δικαιώματα και στο θέμα της υγείας και ασφάλειας, με την περικοπή δαπανών στο δημόσιο, αλλά και την τάση ιδιωτικοποίησης διαφόρων υπηρεσιών. «Για την καθαριότητα στους δήμους υπάρχει πολιτικός και ιδεολογικός πόλεμος για την ιδιωτικοποίησή τους, στην οποία εμείς είμαστε κάθετα αντίθετοι. Για αυτό το λόγο κάποιοι δήμοι απαξιώνουν τις υπηρεσίες καθαριότητας, για να μπορέσουν να νομιμοποιήσουν τη διαδικασία ανάθεσης αυτών των υπηρεσιών σε ιδιώτες. Αυτό πρέπει να ανατραπεί με κάθε τρόπο», εξηγεί ο Ανδρέας Νεφελούδης.
Αύξηση των εργατικών ατυχημάτων
Η άνοδος των εργατικών ατυχημάτων δεν αφορά μόνο στους δήμους, αλλά δυστυχώς αποτελεί ένα συνολικό φαινόμενο για την εργασία στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ για το 2015, που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Ιούνιο, μέσα σε ένα χρόνο είχαμε αύξηση 5,1%, ήτοι 4.459 ατυχήματα εν ώρα εργασίας, εκ των οποίων τα 45 θανατηφόρα. Τα περισσότερα αφορούσαν ανειδίκευτους εργάτες και χειριστές σταθερών μηχανημάτων.
Για φέτος δεν υπάρχει επίσημη στατιστική μελέτη, αλλά αρκεί να θυμίσουμε κάποια από αυτά που είδαν το φως της δημοσιότητας από τον Ιανουάριο, για να καταλάβουμε πως παραμένει ένα πολύ συχνό φαινόμενο: ελαιοχρωματιστής δήμου στη Θεσσαλονίκη έπεσε από σκαλωσιά, χειριστής κλαρκ πέθανε στο ορυχείο Καρδιάς, δύο εργαζόμενοι στα ΕΛΠΕ Ελευσίνας υπέστησαν εγκαύματα και αναπνευστικά προβλήματα, συμβασιούχος στα ΧΥΤΑ Μαυροράχης κατέληξε, εργάτης των ναυπηγείων Σαλαμίνας τραυματίστηκε στο μηρό, 29χρονος ντελιβεράς σκοτώθηκε στη Λάρισα, τρεις εργαζόμενοι τραυματίστηκαν σοβαρά στην TOP GAS, εργάτης έπεσε από τον τρίτο όροφο οικοδομής στο Ηράκλειο, όμοια και άλλος οικοδόμος στα Χανιά έπεσε από σκαλωσιά, εργαζόμενος σε εργοστάσιο λιπασμάτων στο Χαλκερό Καβάλας δηλητηριάστηκε από χημικά αέρια, χειριστής γερανοφόρου πέθανε στο μετρό Θεσαλλονίκης, διανομέας των Mikel σκοτώθηκε όταν πήγαινε παραγγελία, εργάτης σκοτώθηκε σε εργοτάξιο της Θεσπρωτίας, αφού καταπλακώθηκε από χώματα και λάσπη, ηλεκτρολόγος σκοτώθηκε, πέφτοντας από τον 7ο όροφο στη Θεσαλλονίκη, δύτης των ιχθυοκαλλιεργειών «Νηρέας» πνίγηκε, ντελιβεράς σκοτώθηκε στο Γαλάτσι…
Αυτά συνέβησαν σε μόλις 8 μήνες, και είναι μόνο κάποια απ’ όσα δημοσιεύθηκαν και καταγράφηκαν ως εργατικά ατυχήματα και δυστυχήματα. Στην πραγματικότητα είναι ακόμα συχνότερα, αλλά δεν αναγνωρίζονται ως τέτοια, αφού «η τρομοκρατία και ο εκβιασμός, να μην δηλωθεί σαν εργατικό ατύχημα είναι καθεστώς. Προσπαθούν να εξαγοράσουν με ψίχουλα τη σιωπή του εργαζομένου, απειλώντας τον ταυτόχρονα ότι αλλιώς θα χάσει τη δουλειά του και θα φροντίσει ο εργοδότης να μην ξαναπιάσει δουλειά σε κανένα εργοτάξιο», υπογραμμίζει ο πρόεδρος του Συνδικάτου Οικοδόμων Αθήνας, Σταύρος Λίτσας. Εκβιασμός που λάμβανε πάντα χώρα, αλλά ιδίως μέσα στην κρίση με την υπερβολική άνοδο της ανεργίας, βρίσκει τους εργαζόμενους ακόμα πιο ανυπεράσπιστους.
Όταν οι εργοδότες εγκληματούν
Το παράδοξο είναι, όπως περιγράφει ο ίδιος, ότι «ενώ η οικοδομική δραστηριότητα έχει φτάσει στα τάρταρα, τα εργατικά ατυχήματα και τα δυστυχήματα έχουν αυξηθεί κατακόρυφα σε ποσοστό». Προκειμένου ο εργοδότης να αυξήσει το κέρδος του, υπάρχουν «πραγματικά, εργοτάξια κρεματόρια». Χωρίς μέτρα ασφαλείας, αλλά με μεγάλη εντατικοποίηση της δουλειάς και υπερωρίες, εξαντλώντας τους εργαζόμενους για να αποφύγουν το κόστος (κόστος, έτσι ερμηνεύουν την ανθρώπινη ζωή), με αποτέλεσμα οι οικοδόμοι να πέφτουν από τις σκαλωσιές, να τρυπιούνται στο σώμα τους από μπετόβεργες, να πεθαίνουν από ηλεκτροπληξίες, να καταπλακώνονται από μεγάλα αντικείμενα, όπως καταγγέλλει από την εμπειρία του ο Σταύρος Λίτσας. Στην εξάντληση και στα ατυχήματα των οικοδόμων συνηγορεί, όμως, και η νομοθεσία, αφού ορίζει τη συνταξιοδότησή τους στα 62 χρόνια, ηλικία που δεν ενδείκνυται για να κουβαλάς μεγάλα βάρη και να σκαρφαλώνεις στις σκαλωσιές.
Το έγκλημα των εργοδοτών συνεχίζεται όπως προειπώθηκε και μετά το ατύχημα, που προσπαθούν να το φορτώσουν στην ευθύνη του εργαζόμενου. «Δεν έχουμε δει ποτέ εργοδότη να μπαίνει φυλακή για εργατικό ατύχημα ή δυστύχημα, όλα ανήκουν στην ευθύνη των εργατών στο τέλος. Για παράδειγμα είχαμε εργατικό ατύχημα συναδέλφου που τον είχαν βάλει να κρατάει τη σημαία στη μέση του δρόμου γιατί έστρωναν άσφαλτο και επειδή χτυπήθηκε από αμάξι, το κατέγραψαν σαν τροχαίο, ενώ τον είχαν βάλει να κάνει τη σημαδούρα», εξηγεί ο συνδικαλιστής οικοδόμος.
Όμοια περιστατικά καταγγέλλονται και στον υπόλοιπο ιδιωτικό τομέα. «Μέσα στην κρίση έγιναν μεγάλες περικοπές, πέραν από τους μισθούς, και στις δαπάνες ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας. Και αυτό δεν αφορά μόνο το βιομηχανικό τομέα, αλλά ακόμα και στις υπηρεσίες και το εμπόριο. Μεγάλο πρόβλημα για παράδειγμα αντιμετωπίζουμε στις μεγάλες αποθήκες, στα logistics. Λόγω της οικονομικής κρίσης τα μηχανήματα, κλαρκ κτλ δεν συντηρούνται και δεν λειτουργούν σωστά, ενώ τα μέτρα ασφαλείας είναι υποτυπώδη. Άλλος τομέας με έντονα προβλήματα είναι οι χρηματαποστολές, με σάπια και διάτρητα αμάξια, ακόμα και με φορτηγά που έχουν δεξί τιμόνι. Οι εργοδότες προσπαθούν να γλιτώσουν το κόστος από το οτιδήποτε. Φανταστείτε στο Ίδρυμα Νιάρχου είχαν 100 σεκιουριτάδες μέσα στο καλοκαίρι χωρίς τουαλέτα και σκίαστρα, με αποτέλεσμα να έχουμε λιποθυμίες των εργαζομένων», επισημαίνει και ο γενικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδας (ΟΙΥΕ), Παναγιώτης Κυριακούλιας, για τα απαραίτητα μέτρα που κάποιοι τα θεωρούν πολυτέλειες.
Τα παιδιά με τα παπιά δεν είναι αναλώσιμα
Τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα εργοδοτικών εκβιασμών που οδηγούν σε θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα τα συναντάμε στον τομέα των ταχυμεταφορών. Ο εργοδότης απαιτεί συνέχεια από το «παιδί με το παπί» να πάει την παραγγελία πιο γρήγορα, αδιαφορώντας αν θα τρακάρει στο δρόμο. Για να πιάσει τόπο η απαίτηση, έχει προωθηθεί και το σύστημα της δωρεάν παραγγελίας αν δεν έρθει στην ώρα της, την οποία βέβαια την πληρώνει ο ντελιβεράς από την τσέπη του και όχι ο εργοδότης. Παράλληλα, στους ταχυμεταφορείς όχι απλά δεν εξασφαλίζεται κανένα μέσο προστασίας (ειδικό μπουφάν, γάντια, κράνος κτλ), αλλά δεν τους παρέχεται ούτε η βενζίνη, ούτε το μηχανάκι από την επιχείρηση, που σημαίνει ότι οποιαδήποτε συντήρηση και επισκευή απαιτείται, πρέπει να την πληρώσουν μόνοι τους, γεγονός αδύνατο τις περισσότερες φορές λόγω του πενιχρού μισθού που παίρνουν.
Και αν στις υπόλοιπες δουλειές οι εργοδότες προσπαθούν να γλιτώσουν τα πρόστιμα και τις αποζημιώσεις για τα εργατικά ατυχήματα, στην περίπτωση των ντελίβερι είναι ακόμα πιο σύνηθες, λόγω της ευκολίας, να δηλωθεί σαν τροχαίο. «Οι εργαζόμενοι, αν μετά το ατύχημα έχουμε τις αισθήσεις μας, οφείλουμε να δηλώνουμε στην τροχαία και στο ΕΚΑΒ, πως είμαστε εν ώρα εργασίας, το κατάστημα που εργαζόμαστε και να ζητάμε να καταγράφονται τα λεγόμενα μας. Μόνο αυτό μας εξασφαλίζει απέναντι στα συνήθη ψέματα του εργοδότη. Αντίθετα, σε αρκετές περιπτώσεις ασφαλισμένων ή ανασφάλιστων συναδέλφων οι εργοδότες προσπαθούν να κουκουλώσουν το ατύχημα. Είτε προσπαθούν να μην το δηλώσει ο εργαζόμενος, επικαλούμενοι, το πόσο «φίλοι» είναι, το πόσο δύσκολα περνάει η επιχείρηση που «μας δίνει ψωμί να φάμε» ή ακόμα και φοβερίζοντας με απόλυση κλπ. Είτε επιχειρούν να το βαφτίσουν τροχαίο. Έχει γίνει καταγγελία στο σωματείο για ψητοπωλείο στην Αγία Βαρβάρα, όπου ο εργοδότης αφαίρεσε το κουτί από τον μηχανάκι του συνάδελφου, μπροστά στα μάτια αρκετών περαστικών, ώστε να καταγραφεί ως τροχαίο και όχι ως εργατικό. Ο συνάδελφος πέθανε και ο εργοδότης την έχει βγάλει έως τώρα καθαρή», περιγράφεται από εισήγηση της Συνέλευσης Βάσης Εργαζόμενων Οδηγών Δίκυκλου (ΣΒΕΟΔ).
Τα μακροπρόθεσμα εργατικά ατυχήματα
Πέραν, όμως, των εργατικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων που γίνονται κάποια συγκεκριμένη στιγμή την ώρα της δουλειάς, υπάρχουν και οι επαγγελματικές ασθένειες, που προκαλούνται σε βάθος χρόνου εξαιτίας της φύσης κάποιων εργασιών, βάλλοντας άσχημα κατά της υγείας των εργαζομένων και χωρίς να αναγνωρίζεται νομοθετικά η ανάγκη αποζημίωσης για αυτές.
Εργαζόμενοι σε χημικά, σε απορρίμματα, σε ξυλουργεία, σε μαρμαράδικα, εργάτες με έντονη χειρωνακτική δουλειά και πολλοί άλλοι, προσβάλλονται συνέχεια από καρκίνους, μολυσματικές ασθένειες, μυοσκελετικά προβλήματα κ.α ακριβώς λόγω της δουλειάς τους, και δεν λαμβάνουν ούτε ένα επίδομα χρόνιου επαγγελματικού ατυχήματος.
«Δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο που να καλύπτει τους εργαζόμενους στο ζήτημα των επαγγελματικών ασθενειών. Στην καθαριότητα των δήμων έχουμε σοβαρό πρόβλημα, γιατί και το προσωπικό είναι γερασμένο, χωρίς να μπορεί να βγει στη σύνταξη, και η ίδια η φύση της εργασίας τους προκαλεί ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα γιατί είναι βαριά, δημιουργώντας συχνά μυοσκελετικά και μυϊκά προβλήματα χωρίς να προβλέπεται καμία αποζημίωση για αυτές τις βλάβες», περιγράφει ο Νίκος Κρέτσης.
Αν και το 2012 καταρτίστηκε επίσημος κατάλογος με ποιες ασθένειες θεωρούνται επαγγελματικές, πρώτον δεν αποβλέπει σε κανένα όφελος για τους πάσχοντες και δεύτερον «είναι ανεπαρκής και ελλιπής ιδίως για τους κλάδους υπηρεσιών, και δεν αναγνωρίζει κανέναν επικίνδυνο ψυχοκοινωνικό παράγοντα», τονίζει ο Παναγιώτης Κυριακούλιας.
Έλεγχοι, βελτίωση νομοθεσίας και αγώνας
Το πρώτο πράγμα που προτάσσουν οι εργαζόμενοι για την αντιμετώπιση του φαινομένου, είναι η αύξηση των ελέγχων από την Επιθεώρηση Εργασίας, καθώς «σε πολλές περιπτώσεις οι όροι για ύπαρξη τεχνικών ασφαλείας και γιατρών εργασίας τηρούνται μόνο σε τυπικό επίπεδο και στην πράξη δεν λειτουργούν. Ο τεχνικός, δηλαδή, μπορεί να προτείνει κάποια μέτρα στον εργοδότη και αυτός να τα αγνοήσει λόγω κόστους», σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα της ΟΙΥΕ.
Ούτε, όμως, η αύξηση των ελέγχων θα αρκούσε για την πραγματική μείωση (κανονικά θα έπρεπε να μπορούμε να μιλήσουμε για εξάλειψη) των εργατικών ατυχημάτων, αφού «και οι τεχνικοί ασφαλείας ως εργαζόμενοι των εργοδοτών υπόκεινται και αυτοί στις πιέσεις και τους εκβιασμούς για να κάνουν τα στραβά μάτια. Γι’ αυτό το λόγο πρέπει να περάσει στην ευθύνη του κράτους η ασφάλεια των εργαζομένων. Θα πρέπει να γίνουν κι άλλες νομοθετικές βελτιώσεις, όπως να αναγνωριστούν οι επαγγελματικές ασθένειες μέσα στον κανονισμό για την υγεία, να ενισχυθούν τα πρόστιμα, και τα μέτρα ασφάλειας, και να υπάρξει κάποιος που όντως θα επιβάλλει την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου, γιατί όλες οι υπηρεσίες του κράτους κοιτούν πώς θα μεγιστοποιήσουν οι επιχειρήσεις τα κέρδη τους και όχι το πώς θα δουλεύουν οι εργαζόμενοι με ασφάλεια», επισημαίνει ο Σταύρος Λίτσας.
Το υπουργείο Εργασίας, όπως πληροφορεί ο γενικός γραμματέας του, σε συνέχεια του νομοσχεδίου για τα εργασιακά, που υπερψηφίστηκε την Πέμπτη στη Βουλή, επεξεργάζεται τώρα νομοθετικές βελτιώσεις των κανονισμών τόσο στον προσδιορισμό των εργατικών ατυχημάτων, όσο και στα πρόστιμα αυτών. Ταυτόχρονα, βρίσκεται σε διαβούλευση και με τους ντελίβερι για την υποχρεωτική χορήγηση ατομικών μέσων προστασίας από τους εργοδότες, ενώ εξετάζεται και η δημιουργία ειδικού φορέα ασφάλισης για τις επαγγελματικές ασθένειες.
Όποια νομοθετική αλλαγή και να επέλθει, όμως, οι πιέσεις και οι εκβιασμοί των εργοδοτών, προκειμένου να επιτύχουν μικρότερο κόστος και μεγαλύτερο κέρδος, δύσκολα θα λάβουν τέλος. Για αυτό το λόγο «είναι αναγκαίο οι εργαζόμενοι να συσπειρωθούν σε συνδικάτα και να παλέψουν συλλογικά για τη βελτίωση των συνθηκών ασφάλειας και υγείας και για την τήρησή τους. Αν δεν παλέψουμε εμείς για την επιβολή τους, δεν μπορούμε να περιμένουμε από κανέναν σωτήρα να μας σώσει. Μόνο όλοι μαζί θα μπορέσουμε να μην υποκύψουμε στους εκβιασμούς των εργοδοτών που έχουν όπλο την ανεργία», καταλήγει ο Σταύρος Λίτσας.
Τζέλα Αλιπράντη
πηγή http://epohi.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου