Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. :“Δημόσιος χαρακτήρας στα απορρίμματα – Όχι ιδιώτες στην ανακύκλωση”

Την αντίθεση της Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. στο νομοσχέδιο του Υπ. Περιβάλλοντος για την Ανακύκλωση, εξέφρασε κατά την τοποθέτησή του στην Ειδική Επιτροπή της Βουλής, το Μέλος του Γενικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας, Χριστόδουλος Ευθυμίου, την περασμένη βδομάδα.
Κατά την τοποθέτηση, κυριότερα επισημάνθηκε ο δημόσιος και κοινωνικός χαρακτήρας της διαχείρισης των απορριμμάτων, ο αποκλεισμός των ιδιωτών από την Ανακύκλωση, κατατέθηκαν οι παρατηρήσεις, αλλά και τα αιτήματα της Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. επί του νομοσχεδίου.

Ολόκληρη η τοποθέτηση
Επιτροπή στη Βουλή με θέμα ημερήσιας διάταξης την συνέχιση της επεξεργασίας και εξέτασης του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Τροποποίηση ν. 2939/2001 για την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων, προσαρμογή στην οδηγία 2015/720/ΕΕ, ρύθμιση θεμάτων του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης και άλλες διατάξεις».

«Κυρία Πρόεδρε σας ευχαριστούμε για τη πρόσκληση
Πάγια θέση μας ήταν, είναι και θα είναι: ΔΗΜΟΣΙΟΣ και ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ χαρακτήρας στην αξιοποιήση απορριμμάτων.
Η Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. δεν μπορεί και ούτε θα μπορούσε άλλωστε να συμφωνήσει σε ένα σχέδιο νόμου που ευνοοεί την ιδιωτικοποιήση στην ανακύκλωση.
Για εμάς η ανακύκλωση , η καθαριότητα είναι δημόσιο και κοινωνικό αγαθό Κανένας Ιδιώτης , καμία επιχείρηση δεν μπορεί να αντικαταστήσει τους εργαζόμενους στη καθαριότητα των Ο.Τ.Α.
Κανένας φορέας εάν δεν είναι Δημόσιος δεν μπορεί να προστατεύει αποτελεσματικά το περιβάλλον.
Η πίεση που νιώθουν οι εταιρείες ανακύκλωσης λόγω της κρίσης επιχειρείται να αντιμετωπισθεί με την επιτάχυνση των διαδικασιών εναρμόνισης της Ελλάδας με τις οδηγίες της ΕΕ, που προκρίνουν την ανακύκλωση κι έχουν ως πρωταγωνιστή τον ιδιωτικό τομέα. Επιχειρείται δηλαδή η μετάβαση στην πράσινη φιλοπεριβαλλοντική διαχείριση να αποτελέσει μοχλό για την απομάκρυνση του δημόσιου τομέα από τον τομέα των απορριμμάτων, στο πλαίσιο της λογικής «λιγότερο κράτος - περισσότεροι ιδιώτες».
Από το 2001, για να ευθυγραμμιστεί η χώρα μας με την πολιτική της Ε.Ε., ψηφίζεται ο Ν. 2939/2001, που ανοίγει το δρόμο να δημιουργηθούν ιδιωτικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων για την ανακύκλωση, χαρτιού, πλαστικού, γυαλιού, αλουμινίου. Ο νόμος αυτός υποχρεώνε τις μεγάλες βιομηχανίες και εταιρείες που παράγουν υλικά που μολύνουν το περιβάλλον να πληρώνουν ένα τέλος ανακύκλωσης στα ιδιωτικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης και όχι στους δήμους που συλλέγουν τα απορρίμματα. Ο Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομήχανων (ΣΕΒ) μαζί με την ΚΕΔΕ έτρεξαν, σε συνεργασία με ιδιωτικές εταιρείες, να δημιουργήσουν την ΕΕΑΑ Α.Ε. και να συμμετέχουν ως μέτοχοι σ’ αυτή, για να εισπράξουν το τέλος ανακύκλωσης που υποχρεώνονται να πληρώνουν οι εταιρείες Η Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. τόσα χρόνια παλεύει και έχει αναδείξει όσο κανένας άλλος τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με την διαχείρηση απορριμμάτων. Η έκδοση του ΝΤΟΚΥΜΑΝΤΕΡ: «Το μεγάλο Φαγοπότι» που αφορούσε τα σχέδια στην επεξεργασία και τη διαχείρηση των απορριμμάτων στην Αττική αλλά και σε όλη την Ελλάδα με το παιχνίδι εργολάβων στα εργοστάσια και την ανακύκλωση, ξεσκέπασε όλο το βρώμικο πλάνο που είχαν οι ιδιώτες και οι πολιτικοί εκφραστές τους.
Οι πρόσφατες κινητοποιήσεις μας στους τομείς καθαριότητας το καλοκαίρι, αποκάλυψαν το πόσο σημαντική είναι η καθαριότητα και η ανακύκλωση να πραγματοποιειται με ιδία μέσα και εργαζομενους, όπως ακριβώς αποτυπώθηκε και με το νομοσχέδιο για τους συμβασιούχους καθαριότητας στους Ο.Τ.Α.

Α. Το Νομοσχέδιο δεν έρχεται να προωθήσει:

• Την ανακύκλωση ως μία από τις πρώτες προτεραιότητες στην ιεραρχία διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, που μετά την πρόληψη και την επαναχρησιμοποίηση, αποδίδει περιβαλλοντικά και  κοινωνικά οφέλη.
• Την ενεργή συμμετοχή των πολιτών και την ανάδειξη του ουσιαστικού ρόλου τους στην ανακύκλωση. Δεν εξασφαλίζει οικονομικό κίνητρο για τους χρήστες των προϊόντων. Το αντίθετο επιφέρει οικονομική επιβάρυνση. Όπως και με τον αρχικό Ν.2939/2001, το οικονομικό όφελος που προκύπτει κυρίως, από τις εισφορές των παραγωγών ή/και εισαγωγέων προϊόντων, που ως διαχειριστές, είναι υποχρεωμένοι να αποδίδουν στα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης, μετακυλίεται στον καταναλωτή.

Ο τελευταίος πληρώνει τον κύκλο εργασιών της ανακύκλωσης, πρώτη φορά τη στιγμή της αγοράς του προϊόντος και δεύτερη φορά με τα Δημοτικά Τέλη καθαριότητας που αποδίδει στο Δήμο. Επιπρόσθετα, πληρώνει την ανακύκλωση που δεν γίνεται τελικά ή γίνεται σε αδιαφανείς και ανεξέλεγκτους δρόμους ιδιωτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας, εισφοροδιαφυγής και φοροδιαφυγής.

Β. Το Νομοσχέδιο παραμένει κενό γράμμα:

• Δεν αναθεωρεί ριζικά τα υφιστάμενα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης παρά την πρόβλεψη του Ε.Σ.Δ.Α., ούτε εξασφαλίζει τη διαφάνεια στη λειτουργία τους την ορθολογική χρήση των πόρων και το δημόσιο έλεγχο. Επιστρέφει, αόριστα, το 65% των εσόδων τους, στην κοινωνία, σε δράσεις ανακύκλωσης.
• Δεν αλλάζει το κυρίαρχο ζήτημα της διαχείρισης του τέλους ανακύκλωσης  ως έμμεσου φόρου που εισπράττεται και διαχειρίζεται από ιδιώτες παραγωγούς. Δεν αποσαφηνίζει τους ρόλους των φορέων που συμμετέχουν στον κύκλο της ανακύκλωσης συσκευασιών. Ο Ε.Δ.Σ.Ν.Α. αρμόδιος φορέας για την διαχείριση, αποθήκευση, ανακύκλωση, μεταφορά των απορριμμάτων καθώς και οι Φο.Δ.Σ.Α., παύουν να είναι υπόχρεοι  φορείς για την εναλλακτική διαχείριση των δημοτικών  αποβλήτων συσκευασιών. Αφαιρείται έτσι μία αρμοδιότητα με συνέπεια οι εργαζόμενοι που απασχολούνταν στο αντικείμενο αυτό καθώς και μηχανολογικός εξοπλισμός για την εκτέλεση του προγράμματος αυτού να απαξιώνεται.
• Δεν αναβαθμίζει το ρόλο του Ε.Ο.Α.Ν. (Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης)  σε Φορέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, ως Δημόσιου φορέα είσπραξης του τέλους ανακύκλωσης ανά προϊόν και φορέα υπεύθυνου για την ουσιαστική πληροφόρηση του κοινού.
• Δεν προβλέπει δημοσίευση των συμβάσεων Ο.Τ.Α. και Σ.Ε.Δ. και των ποσοστών ανακύκλωσης που επιτυγχάνονται για την αξιολόγησή τους.
• Δεν ενισχύει τον «τοπικό» χαρακτήρα της ανακύκλωσης, κυρίως το δίκτυο των «πράσινων σημείων», πετυχημένη πρακτική ευρωπαϊκών πόλεων, έναντι του αποτυχημένου μοντέλου των μπλε κάδων και των ιδιωτικών Κ.Δ.Α.Υ., με τη σύμφωνη γνώμη σε αυτήν την τακτική εκπροσώπων φορέων της Αυτοδιοίκησης, όπως της Κ.Ε.Δ.Ε. και του δικτύου Φο.Δ.Σ.Α.

Γ. Το Νομοσχέδιο συνεργεί:

• Στην απαξίωση της διαδικασίας εφαρμογής των Τοπικών Δημοτικών Σχεδίων Διαχείρισης και των στόχων τους, όπου τέθηκαν.
• Στην επικράτηση του σεναρίου «business as usual» δηλαδή τη συλλογή σύμμεικτων Α.Σ.Α. Μη εφαρμόζοντας τη Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ) τα Δημοτικά Τέλη σπαταλούνται στην συλλογή σύμμεικτων απορριμμάτων-υλικών που εξαιτίας της ανάμιξης, χάνουν την αξία τους, λόγω χαμηλής καθαρότητας.  Στη συνέχεια τα σύμμεικτα υλικά θα διαχωριστούν σε πανάκριβες επενδύσεις, εργοστάσια μηχανικής διαλογής, υψηλής δυναμικότητας και δυσβάστακτου κόστους λειτουργίας! 
• Στην μνημονιακή δέσμευση για επιτελική διοίκηση, με την εκχώρηση σε πρώτο βήμα, των εργασιών αποκομιδής και στη συνέχεια, όλων των σταδίων της διαχείρισης σε ιδιώτες. 

Τα υφιστάμενα συστήματα εναλλακτικής διαχείρησης και με το σημερινό νόμο εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται ώς οι βασικοί φορείς ανακύκλωσης .
1) Ζητάμε τα απορρίμματα και η διαχείρισή τους να είναι στην αποκλειστική ευθύνη του κράτους και των ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού που θα τα διαχειρίζονται με δημόσιο κοινωνικό χαρακτήρα προς όφελος της κοινωνίας και του περιβάλλοντος, χωρίς τη συμμέτοχη των ιδιωτικών εταιρειών  και ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ.
2) Ζητάμε όχι μόνο να καταργηθούν τα υφιστάμενα συστήματα, αλλά να υποχρεωθούν όλοι οι φορεις ώστε να δημιουργηθούν Δημοτικά Συστήματα με αυστηρό Δήμόσιο έλεγχο και χαρακτήρα. Μόνο έτσι θα διασφαλίζεται η προστασία στο περιβάλλον, η διαφάνεια και η διαύγεια στη διαχείρηση, η προστασία και οι κατάλληλες συνθήκες εργασίας. Μόνο έτσι θα πέσει άπλετο φώς στο σκοτεινό κόσμο απορριμμάτων που τα ιδιωτικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης έχουν δημιουργήσει και έχουν επεκταθεί και σε άλλα υλικά μόνο για το κέρδος.
3) Θέλουμε Δημοτικά Συστήματα ανακύκλωσης με αναβάθμιση του ρόλου των Ο.Τ.Α. Με αξιοποιήση του έμπειρου πρωσοπικού που διαθέτουμε αλλά και με πρόσληψη νέου εξειδικευμένου . Με χρηματοδότηση απο το κράτος, απο ευρωπαϊκά κονδύλια , απο τις επιχειρήσεις διάθεσης και διαχείρισης συσκευασιών και υπόχρεων φορέων που θα ελέγχονται συστηματικά
4) Θέλουμε ένα Κεντρικό φορέα Διαχείρησης Απορριμμάτων ενισχυμένο, αποτελεσματικό, για να επιτελεί το έργο του και να παρέχει προστασία σε όλους μας αλλα και στο περιβάλλον. Που θα μπορεί να επιβάλει πρόστιμα μαζί με τους Ο.Τ.Α. σε κάθε λογής ρυπογόνα μονάδα. Που θα υπηρετεί τις λαϊκές ανάγκες, την υγεία των πολιτών, με σεβασμό στο περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους μας.
5) Θελουμε να καταργηθεί η πλαστική σακούλα και όχι να μετακυληθεί το κόστος στους καταναλωτές.
6) Θέλουμε να ελέγχονται όσοι ρυπαίνουν και να επιβάλλονται επιτέλους σοβαρά πρόστιμα.
7) Θέλουμε να σταματήσουν οι ντήλερ, οι εργολάβοι,  ξένοι και εγχώριοι στη διαχείρηση απορριμμάτων κτλ.
Πιστεύουμε οτι Βασική επιδίωξη και αυτού του νόμου είναι η ιδιωτικοποίηση απορριμματων και προς αυτή την κατεύθυνση δραστηριοποιούνται και επιδιώκουν σήμερα σε αγαστή συνεργασία με την κυβέρνηση μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα, ελληνικά και ξένα, που διεκδικούν, την περίοδο της οικονομικής καπιταλιστικής κρίσης, πάνω από 6 δισεκατομμύρια τζίρο.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο διεθνής οίκος ΜακΚίνσεϋ στην πιο πρόσφατη έκθεσή του (Μάρτιος 2012) για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας ενέταξε τον κλάδο της διαχείρισης απορριμμάτων στα επτά «ανερχόμενα αστέρια» της ελληνικής οικονομίας, δεδομένου ότι η ανάγκη εγκατάλειψης της πρακτικής της υγειονομικής ταφής δημιουργεί έδαφος για σίγουρα κέρδη.
Είναι γνωστή π.χ. η δράση του Γερμανού υπουργού Φούχτελ και οι επιδιώξεις του ως ντίλερ Γερμανικών επιχειρηματιών μέσα από την Ελληνογερμανική συνέλευση των δημάρχων. Τα ιδιωτικά συμφέροντα έχουν πέσει σαν τους γύπες πάνω στα απορρίμματα και στους ΟΤΑ Μεγάλοι Όμιλοι εποφθαλμιούν αυτά τα κονδύλια. Αυτός είναι ο λόγος που επιμένουν να εμπλακούν με τα απορρίμματα και όχι το ενδιαφέρον τους για το περιβάλλον και τη λύση του προβλήματος των απορριμμάτων.
Είναι πολλά τα δισ. ευρώ που μπορούν να εξοικονομηθούν από την επεξεργασία των απορριμμάτων, προς όφελος της κοινωνίας. Με εξοικονόμηση φυσικών πόρων, μείωση των δημοτικών τελών, προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας όλων μας, με δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, μέσα από ένα δημόσιο σύστημα διαχείρισης, που δεν θα γίνεται βορά στα νύχια της μαφίας των εργολάβων των σκουπιδιών!
Πριν λίγα χρόνια η φωτία σε ιδιωτικό εργοστάσιο ανακύκλωσης,αποκάλυψε τι κρύβεται κάτω από το χαλί:  Υπέρογκες επιδοτήσεις, κανένα μετρο ασφαλείας, κανένας ουσιαστικός έλεγχος.
Επίσης οι απεργίες αλλοδαπών στα εργαστάσια ανακύκλωσης κατέδειξαν τις εργασιακές συνθήκες «Γαλέρας» που επικρατούν με ανασφάλιστους και απλήρωτους εργαζομένους, με πενιχρές αμοιβές και εργασιακή τρομοκρατία. Τα σοβαρά εργατικά ατυχήματα που συγκλονίζουν το χώρο μας, με πάρα πολλά απο αυτά να ειναι Θανατηφόρα και να μετράμε μεσα σε 3 χρονια 35 νεκρούς αποδεικνύουν , τι επικρατεί στη συγκομιδή, μεταφορά, διαχείρηση, διαλογή και επεξεργασία απορριμμάτων.
Οι διαπιστώσεις μας μέχρι σήμερα απο την ομάδα εργασίας στην Ομοσπονδία έχουν καταδείξει:

• Ότι δεν εχουν σχεδιαστεί νέα σύχρονα συστήματα επεξεργασίας και διάθεσης με τρόπους που σε πολλές Ευρωπαικές χώρες λειτουργούν εδώ και χρόνια.
• Οτι πολιτικές Μνημονιών στη χώρα μας περιορίζουν τις Δημόσιες επενδύσεις και ευνοούν την ιδιωτικοποίηση στη διαχείρηση υπονομεύουν το Δημόσιο και Κοινωνικό Χαρακτήρα της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι ακόμα δεν έχει καταργηθεί το άρθρο 61 του Νόμου 3979/2011 Ραγκούση που επιτρέπει την ανάθεση σε ιδιώτες στα Απορρίμματα.
• Μέχρι το 2019 εκτιμάμε ότι είναι σχεδόν αδύνατο να ολοκληρωθούν όλα όσα απαιτούνται ώστε να σταματήσουν τα ευρωπαικά πρόστιμα και να αδειοδοτηθούν και να ετοιμαστούν νέοι ΧΥΤΥ.
• Ειναι για εμας σχεδόν βέβαιο, ότι το κόστος είτε για τη πλαστική σακούλα, είτε για τα πρόστιμα που θα επιβληθούν, θα είναι προς τους πολίτες, στους καταναλωτές και όχι προς τις εταιρίες και τους ρυπογόνους οργανισμούς.
• Επίσης στο Άρθρο 15 παρ. 3 Οι Δημόσιες Υπηρεσιές , ΝΠΔΔ στη συλλογή άλλων αποβλήτων και προιόντων αντί να μπορούν να συνάψουν συμφωνίες και να διαθέσουν τα προιόντα σε Δημότες ή στη τοπική αγόρα ωστέ να τονοθεί θα πρέπει να το κάνουν σε συνεργασία μόνο με τα εγκεκριμένα ΣΕΔΑ.
• Παρατηρούμε επίσης ότι στον νέο οργανισμό που θα συσταθεί στο Διοικητικό Συμβούλιο θα συμμετέχουν και Μ.Κ.Ο αλλά όχι εκπρόσωπος απο τη ΠΟΕ-ΟΤΑ, ούτε καν στην επιτροπή διαβούλευσης δεν υπάρχει εκπρόσωπος των εργαζομένων.

Για εμάς τέτοια πολιτική και πρακτική κατεύθυνση που σας καταθέτουμε σήμερα, είναι προς όφελος της κοινωνίας, γιατί θα φέρει έσοδα στους ΟΤΑ και το Δημόσιο θα δημιουργήσει νέες θέσεις μόνιμης, σταθερής εργασίας, θα μπορεί να μειώσει τα δημοτικά τέλη και να προστατεύσει το περιβάλλον.
Με αυτή τη λογική μπορούμε από Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) να περάσουμε σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), χωρίς την καύση και τα τεράστια εργοστάσια επεξεργασίας απορριμμάτων, περιβαλλοντολογικά επιζήμια και κερδοφόρα μόνο για τις ιδιωτικές εταιρείες. Με επεξεργασία στη πηγή, με κομποστοποιήση και τέλος με αποτελεσματική ανακύκλωση.

• Απαιτούμε τώρα να γίνουν νομοθετικές ρυθμίσεις, που να αποκλείουν τη συμμετοχή των ιδιωτών στη διαχείριση των απορριμμάτων.
• Το τέλος ανακύκλωσης που πληρώνουν οι εταιρείες και οι βιομηχανίες να καταβάλλετα τους δήμους, για τα ανακυκλώσιμα υλικά που περισυλλέγουν / συγκεντρώνουν, χωρίς τη διαμεσολάβηση των ιδιωτικών συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης.
• Τα ανακυκλώσιμα υλικά να πωλούνται στην αγορά μετά από πλειοδοτικούς διαγωνισμούς ή να επεξεργάζονται από τους ίδιους τους Ο.Τ.Α.

Στόχος μας είναι η ορθή περιβαλλοντική διαχείριση και ποιότητα ζωής, η οικονομική εξασφάλιση στους Ο.Τ.Α. Η Δημιουργία νέων θέσεων σταθερής εργασίας με μείωση των δημοτικών τελών, προς όφελος των πολιτών.
Η πρότασή μας δεν κινείται σε μια συντεχνιακή λογική που περιχαρακώνει τα συμφέροντα εργαζομένων, αλλά που σεβεται το δημόσιο χρήμα, που προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη και προστατεύει το περιβάλλον τη δημόσια υγεια αλλά και το δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα των υπηρεσιών.
Που υπερασπιζεται τα συμφέροντα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των πολιτών.

Ευθυμίου Χριστόδουλος
Μέλος Γεν. Συμβ. Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α.»
πηγή https://www.epoli.gr