«Ως συμπεριφορά είμαι μεγαλοαστός. Ως καλλιέργεια είμαι ποιητής. Και ως βαθύτερη ιδιοσυγκρασία είμαι λαϊκός» είχε πει αυτοπροσδιοριζόμενος πολιτικά ο Μάνος Χατζιδάκις, λίγες μέρες πριν περάσει στην αθανασία, τον Ιούνιο του 1994, σε κοινή συνέντευξη στην «Ελευθεροτυπία» και την «Καθημερινή». Κι όταν του θύμισαν ότι «κάποτε είχατε πει ότι είστε αριστερά της Δεξιάς», είπε: «Ναι, γιατί η Αριστερά οφείλει να περιέχει κάθε άνθρωπο με ανησυχίες. Κάθε άνθρωπος που δεν συμβιβάζεται είναι αριστερός». Λείπει φρικτά από τον δημόσιο λόγο της μνημονιακής Ελλάδας ο πολιτικός Μάνος Χατζιδάκις. Κάθε φορά που προκύπτει μια αφορμή για να ανάψουμε νοερά ένα κερί στη μνήμη του, όπως η πρόσφατη συναυλία της Καμεράτας με το «Χαμόγελο της Τζοκόντας» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του μαέστρου Γιώργου Πέτρου, η πληγή από την απώλεια πονάει περισσότερο. Δεν χάιδευε αυτιά ο Χατζιδάκις, δεν καλλιεργούσε αυταπάτες και δεν εμπορευόταν φτηνούς εθνικούς μύθους. Η δική του μυθολογία - όπως και στο «Χαμόγελο» - είναι ελληνική και διεθνής, βαλκάνια και ευρωπαϊκή, μια ατομική ανάγκη και μια μαγική συλλογική έξαρση – τις λίγες φορές που αξιώνονταν οι νεοέλληνες μαγεία, συλλογικότητα και έξαρση. Το κείμενο που έγραψε το 1993 για τον ναζισμό θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία. «Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι. (...) Είναι μια παράσταση. Εσείς κι εμείς. Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος. (...) Ο εθνικισμός είναι κι αυτός νεοναζισμός». Αλλά βέβαια, πώς να καρπίσει ένας τέτοιος σπόρος για το κτήνος, την εικόνα του οποίου συνηθίσαμε, άμα τον ρίξουν στο φαρμακωμένο χωράφι της παπαρρηγοπούλειας ιστορίας που μαθαίνουν τα παιδιά μας; Σήμερα ο Χατζιδάκις είναι απών. Μια συναυλία εδώ, ένα κείμενο εκεί. Λίγες δεκάδες άρθρα, μερικοί δίσκοι, δυο - τρία βιβλία. Κι ένα ντοκιμαντέρ «μισό», με αμήχανη διαχείριση του υλικού, που γύρισε το 2008 ο Δημήτρης Βερνίκος. Φτωχότατη σοδειά για ένα τόσο επιδραστικό πνεύμα. Κι είναι μεγάλη η ευθύνη όλων μας, είτε αφεθήκαμε στα δελτία των οκτώ, είτε θαλασσοδερνόμαστε στον ωκεανό του Διαδικτύου γυρεύοντας πυξίδα, λύσεις και σωτήρες. Άραγε, κρύβεται μόνον η άγνοια και η συνήθεια πίσω από την άνιση αναφορά στον άνθρωπο και το έργο; Ή μήπως υπάρχει ένας φόβος για το πόσο σκληροτράχηλη είναι η ανηφόρα της νεοελληνικής αυτογνωσίας, αυτή που ο μεγάλος απών ανέβηκε συμπαρασύροντας, για λίγες ανεξίτηλα βιωμένες στιγμές, πολλούς; Ποιος φοβάται τον Μάνο Χατζιδάκι; Τον τρόπο του, τη διαδρομή του, το ελεύθερο πνεύμα του; Ο σημαντικότερος Έλληνας δημιουργός του περασμένου αιώνα ακόμη περιμένει τον βιογράφο του, ασφαλώς όχι για κάποια γεγονοτολαγνική (συγχωρήστε μου τον νεολογισμό) αγιογραφία, αλλά για ένα ταξίδι στις εποχές που οι παρέες - ας επικαλεστώ το φθαρμένο κλισέ - έγραφαν Ιστορία κι όχι success stories.
Τι απεργάζονται οι νεότεροι, όσοι έχουν τα ραντάρ και τα μάτια της ψυχής ανοικτά, και δεν περνάνε αυτό το αφρισμένο ποτάμι;
Ποιoς φοβάται τον Μάνο Χατζιδάκι; - ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου