Πώς το Τελ Αβίβ μετέτρεψε σε πάρκο μια τοξική χωματερή

 

Επίσημη επίσκεψη στο μεγαλύτερο περιβαλλοντικό πάρκο αποκατάστασης στον κόσμο πραγματοποίησε αντιπροσωπεία του Δήμου Φυλής με επικεφαλής τον δήμαρχο Χρήστο Παππού και τον γενικό γραμματέα του ΕΔΣΝΑ Γιάννη Δρίβα στο Ισραήλ προσκεκλημένοι του δήμου του Τελ Αβίβ.

Η επίσκεψη είχε ως στόχο την εξακρίβωση ιδίοις όμμασι για το πως μια τοξική χωματερή, που οι κάτοικοι της ισραηλινής πρωτεύουσας αποκαλούσαν "βουνό με περιττώματα" αποκαταστάθηκε πλήρως και μετατράπηκε στο πάρκο - πρότυπο "Αριέλ Σαρόν" το οποίο απολαμβάνουν καθημερινά οι πολίτες αλλά και μια απο τις μεγαλύτερες μονάδες ανακύκλωσης στον κόσμο.

Ο αντιδήμαρχος του Τελ Αβίβ και πρόεδρος του φορέα διαχείρισης αποβλήτων Doron Sapin μαζί με τον οικονομικό διευθυντή Amos Rabin παρουσίασαν στην αντιπροσωπεία του Δήμου Φυλής όλα τα στάδια της "μεταμόρφωσης" απο ανεξέλεγκτη χωματερή σε "περιβαλλοντικό θαύμα" ώστε αυτή τη στιγμή η αποκατάσταση του χώρου να αποτελεί case study για όλο τον κόσμο.

Όπως επισημαίνεται σε ανακοίνωση, το παράδειγμα του τοξικού βουνού Χιρίγια μπορεί να αποτελέσει βάση συζήτησης μεταξύ του δήμου Φυλής που αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα και του δήμου Τελ Αβίβ με ανταλλαγή απόψεων, τεχνογνωσίας αλλά και ανάπτυξη συνεργιών.

Απο το 1952 στην είσοδο της πόλης του Τελ Αβίβ λειτουργούσε ανεξέλεγκτη χωματερή έως και το 1999 έχοντας πλέον φτάσει να αποτελεί μια περιβαλλοντική αλλά και οικονομική βόμβα για την πόλη. Η μόλυνση είχε χτυπήσει κόκκινο, η δυσοσμία ήταν διάχυτη σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων και φυσικά ήταν το πρώτο πράγμα που αντίκριζε ο επισκέπτης κατά την είσοδο του στο Τελ Αβίβ. Η χωματερή βρισκόταν ανάμεσα σε δυο ποταμούς αλλά και στις δυο πιο πολυσύχναστες οδικές αρτηρίες της πόλης με διέλευση πάνω απο ενα εκατομμύριο αυτοκίνητα την ημέρα.

Το 1998 δεκαέξι εκατομμύρια τόνοι σκουπιδιών κατέρρευσαν στην κοίτη του ποταμού Αγιαλόν.

Η αδιέξοδη κατάσταση οδήγησε την κυβέρνηση σε συνεργασία με το δήμο του Τελ Αβίβ και τους πολίτες να κινητοποιηθούν άμεσα.

Προκηρύχθηκε διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την αποκατάσταση της περιοχής και ο Πήτερ Λατζ επιλέχθηκε μεταξύ 14 αρχιτεκτόνων και πολεοδόμων.

Η απόφαση αποκατάστασης ελήφθη μετά από έρευνα και μελέτη του χώρου αλλά κυρίως μετά από ενημέρωση και διαβούλευση με τον κόσμο. Οι πολίτες του Τελ Αβίβ έγιναν μέρος του προβλήματος και συμμετείχαν και στη λύση του καθώς αναγνώρισαν οτι ο χρόνος πλέον μετρά αντίστροφα για την πόλη τους.

Ο Δήμος του Τελ Αβίβ σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα αποφάσισαν ο χώρος να παραμείνει ο ίδιος, η πρόσοψη να μην αλλάξει και όλες οι εργασίες να προχωρήσουν χωρίς να αλλοιωθεί στο κατ' ελάχιστον ο χαρακτήρας της περιοχής.

Έτσι δημιουργήθηκε ενα πάρκο ανοιχτό στο κοινό με δεκάδες δράσεις καθημερινά. Σχολεία επισκέπτονται τον ειδικό χώρο εκπαίδευσης και οι μαθητές λαμβάνουν μέρος σε διαγωνισμούς ανακύκλωσης, συναυλίες διοργανώνονται στην κορυφή του βουνού με θέα την πόλη ενώ στις εγκαταστάσεις πρόκειται να λειτουργήσει θέατρο 50.000 θέσεων.

Υπάρχει χώρος αναψυχής σε έναν καταπράσινο λόφο όπου στο κέντρο του δεσπόζει μια υπέροχη τεχνητή λίμνη με ανακυκλούμενο νερό και τροπικά φυτά που ευδοκιμούν στην ευρύτερη περιοχή. Άνθρωποι όλων των ηλικιών έχουν πρόσβαση στο πάρκο απλά για έναν περίπατο.

Αυτήν τη στιγμή στο Χίριγια γίνεται διαλογή 3000 τόνων οικιακών απορριμμάτων, 1500 τόνων οικοδομικών υλικών και 250 τόνων οργανικής ύλης. Τα σκουπίδια μετατρέπονται σε καύσιμα, λιπάσματα, ηλεκτρική ενέργεια, νερό άρδευσης, ακόμα και έπιπλα κήπου.

Τα μη βιοαποικοδομήσιμα απορρίμματα που είχαν συγκεντρωθεί επί σειρά ετών στην περιοχή επικαλύφθηκαν από βιοπλαστικό το οποίο εμποδίζει τη διαρροή του μεθανίου και επιτρέπει στη χλωρίδα και την πανίδα να αναπτυχθούν ξανά στο χώμα. Πάνω από το βιοπλαστικό βρίσκονται στρώματα χαλικιού και ένα μέτρο καθαρό χώμα που λειτουργεί ως ανυψωμένη βάση εντός της οποίας ριζώνουν τα δέντρα και τα φυτά.

Στις παρυφές του βουνού λειτουργούν πλέον τρεις μεγάλες μονάδες ανακύκλωσης.

Οργανικά υλικά που περισσεύουν από τις εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου και κορμοί δέντρων ανακυκλώνονται και στη συνέχεια μετατρέπονται σε έπιπλα εξωτερικού χώρου και σε έργα τέχνης από το τοπικό εργαστήριο ξυλουργικής.

Τα μπάζα των οικοδόμων θρυμματίζονται σε χαλίκι, η ξηρή οργανική ύλη γίνεται αχυρόστρωμα και τα κοινά στερεά απόβλητα διαχωρίζονται και υποβάλλονται σε μια μηχανοποιημένη διαδικασία βιολογικής επεξεργασίας.

Ειδικές "κουβέρτες” αναερόβιας χώνευσης μετατρέπουν τη λυματολάσπη σε βιοαέριο, το οποίο γίνεται επί τόπου ανανεώσιμη ενέργεια.

Με αυτή την αποδοτική διαδικασία, το πάρκο μπορεί και παράγει ηλεκτρική ενέργεια και πωλεί το πλεόνασμα στην επιχείρηση ηλεκτρισμού του Ισραήλ.

Στην Ελλάδα τα τελευταία 50 χρόνια ερήμην των κατοίκων Άνω Λιοσίων και Φυλής, η περιοχή "υποδέχεται" το 90% των απορριμμάτων της Αττικής και περίπου το 40-45% των απορριμμάτων της χώρας χωρίς καν να τεθεί χρονοδιάγραμμα απομάκρυνσης των έργων διαχείρισης απορριμμάτων από την περιοχή.

Έτσι η Δυτική Αττική κοινωνικά, οικονομικά και θεσμικά τελεί υπό "ομηρία" καθώς η κατάσταση από άποψη ποιότητας περιβάλλοντος και συνθηκών διαβίωσης είναι τραγική.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, σε ακτίνα 5 χιλιομέτρων επηρεάζονται 25.000 στρέμματα της έκτασης του οικιστικού ιστού, έξι καλλικρατικών δήμων και περίπου 95.000 κάτοικοι, ενώ αντίστοιχα σε ακτίνα 10 χιλιομέτρων επηρεάζονται 125.000 στρέμματα της έκτασης του οικιστικού ιστού, είκοσι καλλικρατικών δήμων και περίπου 755.000!

Η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο, πόσο μάλλον που νέα έργα, για το 80% των απορριμμάτων της Αττικής, έχουν ήδη δημοπρατηθεί για τον ίδιο υπερκερασμένο χώρο, χωρίς καμιά πρόβλεψη αποκατάστασης αυτού, ενώ όλοι γνωρίζουν ότι η διάρκεια ζωής του υφιστάμενου ΧΥΤΑ είναι εξαιρετικά περιορισμένη (2-3 έτη) και οι πιθανότητες επέκτασης ανύπαρκτες, λόγω των υφιστάμενων χωροταξικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών περιορισμών.

Τα έργα διαχείρισης απορριμμάτων και ιδιαίτερα οι μεγάλοι χώροι διάθεσης και υγειονομικής ταφής όπως αυτός της Φυλής και των Άνω Λιοσίων, είναι σύνθετα έργα που δημιουργούν τοπικές και υπερτοπικές επιπτώσεις, τόσο κατά τη λειτουργία τους, όσο και πολλά χρόνια μετά το πέρας αυτής.

Οι επιπτώσεις στο τοπικό περιβάλλον όσο και στην ποιότητα ζωής είναι αναμφίβολα τεράστιες ποτέ μέχρι σήμερα δεν έχουν μετρηθεί και αξιολογηθεί σε βάθος, παρά το γεγονός ότι η ελληνική πολιτεία έχει δαπανήσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε έργα διαχείρισης απορριμμάτων στην περιοχή.

Συστηματικά αγνοείται ότι τα μεγάλα έργα διαχείρισης απορριμμάτων είναι έργα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα, που τροποποιούν τους όρους και την ποιότητα ζωής εκατομμυρίων κατοίκων, που δημιουργούν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, που αλλάζουν το οικονομικό τοπίο, το οδικό δίκτυο αλλά και τον κυκλοφοριακό φόρτο, τις τοπικές υποδομές και τις αξίες γης.

Στο πλαίσιο αυτό είναι αναγκαίο να δρομολογηθεί άμεσα ένα συνολικό σχέδιο αποκατάστασης της περιοχής, καθώς και η πλήρης αποτύπωση του περιβαλλοντικού και κοινωνικού αποτυπώματος των υφιστάμενων αποθέσεων απορριμμάτων καθώς και το βαρύτατο οικονομικό κόστος που επιφέρει, τελικά, η διαιώνιση αυτής της κατάστασης στους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής.

Το βέβαιο πάντως είναι πως η έναρξη για την αποκατάσταση του χώρου της Φυλής και των Άνω Λιοσίων θα ξεκινήσει με την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με το δήμο του Τελ Αβίβ. 

πηγήhttp://www.capital.gr/story/3139952