Δυσοίωνο δείχνει το τοπίο στη διαχείριση των απορριμμάτων στην πρωτεύουσα. Η έλευση της προεκλογικής περιόδου, τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και σε εθνικό, ήρθε να κάνει σχεδόν αδύνατη τη λήψη οποιασδήποτε σοβαρής απόφασης, ενώ τα δύσκολα «μέτωπα» παραμένουν ανοιχτά. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Γραμματικού, όπου όλα δείχνουν πως προετοιμάζεται για ισχυρή αντίσταση, με τον Ειδικό Διαβαθμιδικό Σύνδεσμο Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ) να αδυνατεί να πείσει φορείς και κατοίκους για την ασφάλεια του κατασκευασμένου ΧΥΤΥ και τους περιορισμούς στη λειτουργία του. Κανένα μεγάλο έργο δεν έχει ακόμα δημοπρατηθεί, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των δήμων δεν έχει κάνει το παραμικρό –πλην εκδηλώσεων και συζητήσεων– για την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση.
Ας ξεκινήσουμε από τις τελευταίες εξελίξεις. Στα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας έγινε η διοικητική παραλαβή του ΧΥΤΥ Γραμματικού από τον ΕΔΣΝΑ. Ετσι ξεκίνησε η τρίμηνη δοκιμαστική περίοδος, κατά την οποία ο εργολάβος θα αποδείξει ότι ο ΧΥΤΥ λειτουργεί ορθά. Με δεδομένο ότι η εγκατάσταση του Γραμματικού είναι χώρος υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) και όχι απορριμμάτων (ΧΥΤΑ, όπως η Φυλή), επελέγη η λύση της μεταφοράς υπολείμματος (από τη διαλογή των μπλε κάδων) από το Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) Κορωπίου. Ο ΕΔΣΝΑ όρισε τη δυναμικότητα του ΧΥΤΥ πολύ χαμηλά, μόλις στις 23.000 τόνους/ έτος, σημάδι ότι αυτό που ενδιαφέρει είναι να ολοκληρωθεί η διαδικασία παραλαβής του ΧΥΤΥ και να πιστοποιηθεί, ώστε να μη χαθεί η κοινοτική χρηματοδότηση.
Ομως, μόλις δύο φορτηγά (περίπου 20 τόνοι) πρόλαβαν να καταλήξουν στο ΧΥΤΥ. Το δεύτερο «μπλοκαρίστηκε» το πρωί της Τρίτης μέσα στον ΧΥΤΥ από ομάδα κατοίκων. Η αστυνομία ζήτησε από τον ΕΔΣΝΑ να σταματήσει προσωρινά τη μεταφορά ώστε να αποφασιστεί ο τρόπος χειρισμού της υπόθεσης, ενώ σε τοπικό επίπεδο επικρατεί αναβρασμός, με τον δήμαρχο Μαραθώνα Ηλία Ψινάκη και σύσσωμη την αντιπολίτευση να πρωτοστατούν στην οργάνωση της «αντίστασης» σε νομικό επίπεδο αλλά και στον δρόμο. Με δεδομένη την (προεκλογική) περίοδο, οι πιθανότητες ψύχραιμης συζήτησης είναι μηδαμινές.
Ο χώρος στο Γραμματικό (η σύμβαση κατασκευής του οποίου υπεγράφη... το 2006) έχει επιλεγεί ως ΟΕΔΑ, δηλαδή Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Απορριμμάτων. Οπως εξηγεί στην «Κ» η αντιπρόεδρος του ΕΔΣΝΑ, Αφροδίτη Μπιζά, στον χώρο πρόκειται να κατασκευαστούν μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων και βιοαποβλήτων: μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2019 θα κατατεθεί και επισήμως αίτημα για χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, ενώ ο διαγωνισμός τοποθετείται χρονικά τον Σεπτέμβριο (δηλαδή τα χρονικά περιθώρια είναι όχι απλά περιορισμένα, αλλά ασφυκτικά). Η δυναμικότητα της ΜΕΑ θα είναι 60.000 τόνοι/έτος και της ΜΕΒΑ 20.000 τόνοι ετησίως. Μάλιστα, για την επίσπευση των διαδικασιών ο ΕΔΣΝΑ πρόσφατα αποφάσισε να προσλάβει τεχνικό, οικονομικό και νομικό σύμβουλο, με σκοπό να επικαιροποιήσουν τις μελέτες και να προετοιμάσουν τον διαγωνισμό.
Ομοίως, σύμφωνα πάντα με την κ. Μπιζά, μέσα στο πρώτο τρίμηνο του έτους θα κατατεθεί αίτημα ένταξης στο ΕΣΠΑ για τη λειτουργική αναβάθμιση του Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης (ΕΜΑ) Ανω Λιοσίων, με στόχο τη δημοπράτηση τον Σεπτέμβριο. Με την αναβάθμιση, το ΕΜΑ (η αποτελεσματικότητα του οποίου είναι συζητήσιμη) θα μπορεί να επεξεργάζεται 350.000 τόνους συμμείκτων και 100.000 τόνους βιοαποβλήτων (κλαδεμάτων και καφέ κάδου).
Τα επόμενα βήματα
Το τρίτο και τελευταίο έργο που έχει πιθανότητες να ξεκινήσει εντός της τρέχουσας χρηματοδοτικής περιόδου είναι η Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων Πειραιά (Σχιστού). Η μονάδα θα εγκατασταθεί σε χώρο που ήδη χρησιμοποιείται (σταθμός μεταφόρτωσης), επομένως δεν έχει θέμα χωροθέτησης. Αντίθετα, η μονάδα επεξεργασίας για τα βιοαπόβλητα που σχεδιάζεται να γίνει στο Μαρκόπουλο (Μεσογαίας) με τη συμμετοχή ακόμα τριών δήμων (Ραφήνας-Πικερμίου, Παιανίας και Σπάτων-Αρτέμιδας) δεν έχει ακόμα λύσει το θέμα της χωροθέτησης (θα δημοσιευθεί πρόσκληση για την εξεύρεση ιδιωτικής έκτασης), ενώ είναι ανώριμη μελετητικά. Στην πρόσφατη ενημέρωση του ΕΔΣΝΑ εκτιμήθηκε ότι θα υποβληθεί αίτημα χρηματοδότησης στο τρίτο τρίμηνο του έτους, εκτίμηση μάλλον αισιόδοξη.
Από εκεί και έπειτα; Οι φιλόδοξοι στόχοι που έθεσε ο νέος περιφερειακός σχεδιασμός (ΠΕΣΔΑ) τον Δεκέμβριο του 2016 παραμένουν... διαστημικοί για τη σημερινή πραγματικότητα. Ο ΕΔΣΝΑ διεκδικεί κοινοτική χρηματοδότηση 7,6 εκατ. ευρώ για να αγοράσει εξοπλισμό (κλαδοτεμαχιστές και οχήματα) ώστε να οργανώσει καλύτερα την αποκομιδή των «πρασίνων» αποβλήτων της Αττικής. Το δε υπουργείο Οικονομικών, σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του υπουργείου Εσωτερικών, προσπαθεί να βοηθήσει τους δήμους να υποβάλουν αιτήματα χρηματοδότησης για τη δημιουργία «πράσινων σημείων», που θα συνδράμουν στην καλύτερη διαλογή των απορριμμάτων.
Παράλληλα, υπάρχουν συζητήσεις σχετικά με τον τρόπο απόκτησης καφέ κάδων (με τους δήμους να θέτουν στο στόχαστρο το περίφημο αποθεματικό της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης), ώστε να μπορέσει σε σύντομο χρονικό διάστημα να ξεκινήσει η πιλοτική συλλογή των βιοαποβλήτων. Δεδομένης της (προεκλογικής) περιόδου, οι προσδοκίες θα πρέπει να είναι λιγοστές. Χαρακτηριστικό είναι ότι, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του ΕΔΣΝΑ, μόλις επτά δήμοι στην Αττική συλλέγουν οργανικά απορρίμματα και εξ αυτών μόνο οι δύο έχουν συλλέξει περισσότερους από 100 τόνους (ο Δήμος Βριλησσίων και ο Δήμος Περιστερίου) το 2018.
Ομως, για την κατάσταση που επικρατεί στη Φυλή, ο χρόνος είναι μια πολυτέλεια που δεν υπάρχει. Η δυναμικότητα του ΧΥΤΑ εκτιμάται ότι θα εξαντληθεί το αργότερο το 2020, με τον ΕΔΣΝΑ να συζητεί άμεσα τρόπους επέκτασής του... καθ’ ύψος. Η Περιφέρεια και ο ΕΔΣΝΑ, συνεπικουρούμενοι από το υπουργείο Περιβάλλοντος (που δεν επιθυμεί να «φαίνεται» σε αυτή την υπόθεση) ξεκίνησαν τις διαδικασίες για να «επισημοποιηθεί» η δημιουργία νέων ΧΥΤΥ στο λατομείο Σταμέλλου στα Μέγαρα και Κυριακού στο Κορωπί. Αλλά μόλις η υπόθεση δημοσιοποιήθηκε, οι (έστω και όψιμες) αντιδράσεις των δύο δήμων ανέκοψαν κάθε συζήτηση.
Ετσι το «ρολόι» του ΧΥΤΑ Φυλής χτυπά ανάποδα, Περιφέρεια και ΕΔΣΝΑ υποχωρούν έναντι των αντιδρώντων, κάνοντας πολλούς (ιδίως στη Δυτική Αττική) να πιστεύουν ότι η κατάσταση στη Φυλή θα διαιωνιστεί, με μια νέα μεγάλη επέκταση του ΧΥΤΑ, υπό την πίεση πλέον μιας τεράστιας υγειονομικής απειλής στην Αττική.
Με ρυθμούς... χελώνας η υλοποίηση του σχεδιασμού
Ενα ΠΕΣΔΑ... δεν φέρνει την άνοιξη. Η φιλοδοξία του νέου σχεδιασμού της Αττικής για τα απορρίμματα ήταν αναγκαία, προκειμένου να στρέψει προς τη σωστή κατεύθυνση τη διαχείριση των απορριμμάτων. Ομως το πέρασμα από τη θεωρία στην πράξη δεν υποστηρίχθηκε ούτε από την ίδια την Περιφέρεια Αττικής (που έχασε πολύτιμο χρόνο στο όνομα ενός ατέρμονος διαλόγου, ακόμα και για τις τεχνικές προδιαγραφές), αλλά ούτε και από τους δήμους (πλην ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων) που αδιαφόρησαν επιδεικτικά.
Ετσι, πολύ συνοπτικά:
• Το ΠΕΣΔΑ Αττικής (Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων) προβλέπει ότι το 2020 θα οδηγείται σε τελική ταφή μόνο το 22% των απορριμμάτων. Τα υπόλοιπα θα ανακτώνται είτε μέσω προδιαλογής (53%), ή έπειτα από επεξεργασία των σύμμεικτων (25%). Κομβικής σημασίας στον νέο σχεδιασμό για την Αττική είναι η «εκτροπή» των βιοαποδομήσιμων. Τελικός στόχος είναι η χωριστή συλλογή 1.079.351 τόνων ετησίως, το 40% μέσω δικτύου συλλογής βιοαποβλήτων, το 67% μέσω δικτύου συλλογής χαρτιού και το 34% από επεξεργασία των κοινών (σύμμεικτων) σκουπιδιών.
• Σήμερα, το 82% των απορριμμάτων στην Αττική εξακολουθεί να καταλήγει στον ΧΥΤΑ Φυλής (σύμφωνα με στοιχεία του ΕΔΣΝΑ – κατά άλλες πηγές αυτό το ποσοστό ξεπερνά το 90%). Η ανακύκλωση κυμαίνεται στο 12-15% με ελάχιστους δήμους να ξεπερνούν το ποσοστό αυτό. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 48% του περιεχομένου των μπλε κάδων είναι κοινά σκουπίδια. Η κομποστοποίηση εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει ποσοστό μικρότερο του 1%.
Προ ημερών, το υπουργείο Περιβάλλοντος έθεσε σε διαβούλευση δύο νέες ρυθμίσεις για την τιμολόγηση των απορριμμάτων. Μεταξύ άλλων, προβλέπουν την αντικατάσταση του τέλους ταφής (που θεσπίστηκε το 2012 αλλά δεν εφαρμόστηκε ποτέ) από ένα περιβαλλοντικό τέλος 10 ευρώ/τόνο, σε συνδυασμό με μια έκπτωση όσο αυξάνεται η εκτροπή (ανακύκλωση, κομποστοποίηση).
Παράλληλα, ο ΕΔΣΝΑ αποφάσισε να ασκήσει πίεση στα ΚΔΑΥ για να βελτιώσουν την ανακύκλωση του περιεχομένου των μπλε κάδων. Εκτιμώντας ότι ένα σημαντικό μέρος του «υπολείμματος» της διαλογής είναι δυνάμει ανακυκλώσιμα υλικά, τα οποία τα ΚΔΑΥ δεν συλλέγουν επειδή έχουν πολύ χαμηλή τιμή μεταπώλησης στην αγορά, αποφάσισε να δέχεται στον ΧΥΤΑ Φυλής μόνο το πρώτο 30% σκουπιδιών σε μπλε κάδο προς 49 ευρώ/τόνο χωρίς ΦΠΑ (όπως σήμερα), χρεώνοντας για τα υπόλοιπα την τιμή που ισχύει για οποιονδήποτε ιδιώτη, δηλαδή 80 ευρώ/τόνο + ΦΠΑ. Η απόφαση προκάλεσε την αντίδραση της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης-Ανακύκλωσης, που υποστήριξε ότι ο ΕΔΣΝΑ δεν μπορεί να τροποποιεί μονομερώς το πλαίσιο συνεργασίας που έχει εγκριθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Ενώ τα τρία από τα τέσσερα ιδιωτικά ΚΔΑΥ της Αττικής (Mari Recycling, Alpha Green, ASA Recycle) προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
πηγή http://www.kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου