Εβδομαδιαία ανάπαυση: Είναι επιτρεπτή η συνεχόμενη απασχόληση του εργαζομένου χωρίς ανάπαυση;

Ημέρες εβδομαδιαίας ανάπαυσης (ρεπό) εργαζομένων - Σε ποιές ημέρες πρέπει να χορηγούνται - Είναι επιτρεπτή η συνεχόμενη απασχόληση του εργαζομένου χωρίς ανάπαυση;

Σχετικά με την ημέρα εβδομαδιαίας ανάπαυσης το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο περιλαμβάνει τα εξής:

Στους εργαζόμενους εξασφαλίζεται ανά εβδομάδα ελάχιστη περίοδος συνεχούς ανάπαυσης είκοσι τεσσάρων (24) ωρών, η οποία συμπεριλαμβάνει κατ αρχήν την Κυριακή, ανάλογα με τις ισχύουσες για κάθε κατηγορία εργαζομένων διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας και πρακτικές, στις οποίες προστίθενται οι δώδεκα (12) συνεχείς ώρες της ημερήσιας ανάπαυσης. Αν δικαιολογείται για αντικειμενικούς ή τεχνικούς λόγους ή από τις συνθήκες οργάνωσης της εργασίας μπορεί να ορισθεί ελάχιστη περίοδος ανάπαυσης εικοσιτεσσάρων ωρών. Η Κυριακή αρχίζει την 00:01 ώρα και λήγει την 24:00 ώρα. Για τους εργαζόμενους σε δραστηριότητες, που λειτουργούν ολόκληρο το εικοσιτετράωρο με σύστημα διαδοχικών ομάδων εργασίας, η Κυριακή μπορεί να αρχίζει την 06:00 ώρα ή την 07:00 ώρα και να λήγει την αντίστοιχη ώρα της Δευτέρας (άρθρο 5 της οδηγίας 93/104/ΕΚ και άρθρο 5 του Π.Δ 88/1999).

Κατά τον χρόνο της εβδομαδιαίας ανάπαυσης και κατά τις ημέρες αργίας απαγορεύεται η απασχόληση του μισθωτού. Εφ`όσον κατά τiς διατάξεις του ΒΔ 748/1966 δεν επιτρέπεται η απασχόληση των μισθωτών κατά Κυριακές και ημέρες αργιών οι επιχειρήσεις και εκμεταλλεύσεις, δεν δύνανται να λειτουργήσουν, αλλά παραμένουν κλειστές (άρθρο 3 του Β.Δ 748/1966).

Στις επιχειρήσεις για τις οποίες απαγορεύεται η λειτουργία και η απασχόληση των εργαζομένων τους κατά Κυριακές και αργίες, το ρεπό των εργαζομένων θα πρέπει να προγραμματίζεται σε ημέρα κατά την οποία ο μισθωτός νόμιμα θα εργαζόταν.

Εφόσον λοιπόν για τους εργαζόμενους αυτούς, οι Κυριακές και οι εξαιρέσιμες εορτές δεν είναι εργάσιμες ημέρες, δεν θα πρέπει και η εβδομαδιαία ανάπαυσή τους (ρεπό) να προγραμματίζεται για τις ημέρες αυτές .

Εάν πρόκειται δηλαδή για επιχειρήσεις υπαγόμενες στις διατάξεις περί αργίας κατά την Κυριακή ή κατά τις ημέρες εξαιρέσιμων εορτών, η ημέρα αναπαύσεως θα πρέπει να καθορίζεται σε ώρες και ημέρες κατά τις οποίες ο μισθωτός θα εκτελούσε πράγματι υπηρεσία, εάν δεν μεσολαβούσε, ως προς αυτόν, η εβδομαδιαία ανάπαυση (Πρωτ.Πειρ.192/62 ). Η απόφαση έχει στηριχθεί στο άρθρο 12 παράγρ. 1 Π.Δ. 8/14.3.1930 «περί κωδικοποιήσεως των νόμων περί Κυριακής αναπαύσεως», σύμφωνα με το οποίο οι ώρες αναπαύσεως πρέπει να συμπίπτουν με εργάσιμες μέρες.

Επίσης και το άρθρο 10 του Β.Δ. 748/66, ορίζει ότι η αναπληρωματική εβδομαδιαία ανάπαυση πρέπει να χορηγείται «κατ’άλλην εργάσιμον ημέραν της αρξαμένης την Κυριακήν εβδομάδος».

Τα παραπάνω ισχύουν, για την ταυτότητα του νομικού λόγου, και για ημέρα εβδομαδιαίας αναπαύσεως που οφείλεται λόγω εφαρμογής του συστήματος 5νθημέρου εργασίας (ανάπαυση κατά την 6η ημέρα της εβδομάδος).

Σύμφωνα με τα ανωτέρω, δεν πρέπει να προγραμματίζεται από τον εργοδότη η ημέρα εβδομαδιαίας ανάπαυσης ή αναπληρωματικής ανάπαυσης σε ημέρα , κατά την οποία ο μισθωτός δεν θα παρείχε εργασία.

Τα ανωτέρω αφορούν τον κανόνα, την συντριπτική δηλαδή πλειοψηφία των επιχειρήσεων οι οποίες υπάγονται στην κατά ΒΔ 748/66 απαγόρευση λειτουργίας και απασχολήσεως των μισθωτών τους κατά την Κυριακή και τις ημέρες αργίας.

Δεν αφορά όμως και τις εξαιρούμενες από την απαγόρευση λειτουργίας και απασχολήσεως των μισθωτών διατάξεις του ΒΔ επιχειρήσεις και εργασίες. Οι εξαιρέσεις αναφέρονται στα άρθρα 2, 7 και 9 του ΒΔ 748/66.

Για τις επιχειρήσεις που επιτρέπεται η λειτουργία τους και η απασχόληση των εργαζομένων κατά τις Κυριακές και αργίες, επιτρέπεται να ορίζονται ως ρεπό οι ημέρες αργιών και Κυριακών.

Στις εξαιρούμενες επιχειρήσεις ανήκουν κατά το άρθρο 7 περ. θ’ τα ξενοδοχεία, όπως και τα νοσοκομεία και κλινικές, επισιτιστικά, κέντρα διασκέδασης καθώς και πολλές άλλες επιχειρήσεις στις οποίες πρέπει να εξασφαλίζεται καθημερινώς και αδιαλείπτως η λειτουργία και ως εκ τούτου υπάρχει ανάγκη να απασχολούνται καθ’ όλες τις ημέρες μισθωτοί, τηρουμένων βεβαίως των διατάξεων περί αναπαύσεως κατά μία ημέρα την εβδομάδα όταν τηρείται εξαήμερο σύστημα εργασίας ή κατά δύο ημέρες την εβδομάδα όταν υπάρχει πενθήμερο σύστημα εργασίας.

Συνεπώς για τον εργαζόμενο στις επιχειρήσεις αυτές μπορεί να είναι κατά το πρόγραμμα εργασίας εργάσιμη ημέρα και η Κυριακή, και οι εξαιρέσιμες ημέρες εορτών (25η Μαρτίου, 1η Μαΐου, Δευτέρα ημέρα του Πάσχα, 15η Αυγούστου, 28η Οκτωβρίου και 25 και 26η Δεκεμβρίου ).

Ως έχουσες τον χαρακτήρα των «εργασίμων» (κατά το πρόγραμμα) ημερών, και οι ανωτέρω 7 αργίες, όπως και οι Κυριακές μπορούν να περιλαμβάνονται στις ημέρες κατά τις οποίες χορηγείται ρεπό στον εργαζόμενο.

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 10, παρ.3, του ΒΔ 748/1966 ορίζεται ότι:

Στις περιπτώσεις των επιχειρήσεων που επιτρέπεται η λειτουργία τους και η απασχόληση των εργαζομένων κατά τις Κυριακές και αργίες, ανά περίοδο 7 εβδομάδων η μία (1) αναπληρωματική ανάπαυση πρέπει να συμπίπτει με ημέρα Κυριακή, εκτός αν από τα εφαρμοζόμενα προγράμματα εργασίας εξασφαλίζονται επτά (7) αναπαύσεις κατά ημέρα Κυριακή εντός του έτους.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι δεν επιτρέπεται ο εργαζόμενος να απασχολείται συνεχόμενα επί επτά ημέρες την εβδομάδα (Δευτέρα ως Κυριακή), είτε αφορά τις επιχειρήσεις που επιτρέπεται να λειτουργήσουν Κυριακές και Αργίες , είτε ασφαλώς αυτές που δεν επιτρέπεται η λειτουργία τους κατά τις ημέρες αυτές.

Εξαίρεση σχετικά με την συνεχόμενη απασχόληση κατά επτά ημέρες την εβδομάδα, θέτει η διάταξη του άρθρου 10 παρ.4 του Β.Δ 748/1966, αυστηρά όμως υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπει η εν λόγω διάταξη.

Σύμφωνα με την διάταξη, για τους μισθωτούς του Δημοσίου και ΝΠΔΔ, των επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ ή Κοινής Ωφέλειας, καθώς επίσης και σε επιχειρήσεις που απασχολούν ένα (1) μόνο μισθωτό ορισμένης ειδικότητας (αδυναμία αντικατάστασης) μπορεί αντί της αναπληρωματικής εβδομαδιαίας ανάπαυσης, κατόπιν σχετικής άδειας της αρμόδιας υπηρεσίας του ΣΕΠΕ (η οποία χορηγείται μετά από προηγούμενη διαπίστωση της αδυναμίας χορήγησης αναπληρωματικής εβδομαδιαίας ανάπαυσης) να χορηγούνται ανά περίοδο τεσσάρων μηνών, συνεχείς ημέρες άδειας απουσίας (συμψηφιστική άδεια) ίσες προς τον αριθμό των Κυριακών, κατά τις οποίες απασχολήθηκε ο μισθωτός.

Χωρίς την προβλεπόμενη άδεια δεν είναι νόμιμη η διευθέτηση των εβδομαδιαίων αναπαύσεων με τον ανωτέρω τρόπο, ενώ η σχετική διάταξη δεν παρέχει την δυνατότητα να πραγματοποιούνται οι ημέρες ανάπαυσης κάθε μήνα σωρευτικά.

Απαραίτητη προϋπόθεση για να χορηγηθούν συμψηφιστικές άδειες σε επιχειρήσεις στον ιδιωτικό τομέα (εκτός δημοσίου ή επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας), είναι να απασχολούν αυτές, ένα (1) μόνο μισθωτό σε συγκεκριμένη ειδικότητα.

Συχνά συναντάμε στους τόπους εργασίας το φαινόμενο, να εργάζεται ο εργαζόμενος συνέχεια χωρίς ανάπαυση σε περιόδους αυξημένου φόρτου εργασίας και να συλλέγει τις αναπαύσεις του (ρεπό) για να αναπαυθεί σωρευτικά. Αυτός ο τρόπος οργάνωσης εργασίας δεν είναι σε καμία περίπτωση νόμιμος.

Η παροχή εργασίας συνεχόμενες ημέρες (επτά ημέρες την εβδομάδα) δεν επιτρέπεται ούτε κατά το σύστημα διευθέτησης του χρόνου εργασίας , όπως αυτό έχει θεσμοθετηθεί.

Όπως ρητά ορίζουν οι παρ. 1 (γ) και 2 (γ) του άρθρου 42 του Ν.3986/2011 οι κείμενες προστατευτικές διατάξεις για το χρόνο υποχρεωτικής ανάπαυσης των εργαζομένων έχουν πλήρη εφαρμογή και στα συστήματα διευθέτησης του χρόνου εργασίας.

Σε καμία περίπτωση δεν είναι επιτρεπτή η συνεχόμενη εργασία χωρίς την χορήγηση εβδομαδιαίων αναπαύσεων ακόμα και αν αφορά συγκεκριμένα περιορισμένο χρονικό διάστημα, ή παρέχεται συνεχόμενη εργασία με σκοπό να λάβει ο εργαζόμενος αργότερα συνεχόμενες αναπαύσεις, καθόσον τα συστήματα αυτά της οργάνωσης του χρόνου εργασίας βρίσκονται εκτός του θεσμικού πλαισίου του άρθρου 42 του Ν. 3986/2011 και αντίκεινται σε διατάξεις αναγκαστικού δικαίου που αφορούν την ανάπαυση του μισθωτού (Β.Δ 748/1966, άρθρο 5 του Π.Δ 88/1999).

Τέλος οι ανωτέρω διατάξεις αναγκαστικού δικαίου περί εβδομαδιαίας ανάπαυσης των μισθωτών δεν θίγονται και πρέπει να τηρούνται και στην περίπτωση των βιομηχανικών και βιοτεχνικών επιχειρήσεων που είναι από την φύση τους συνεχόμενης λειτουργίας (Π.Δ 27.6/4-7-1932 όπως ισχύει) αλλά και στο σύστημα οργάνωσης του χρόνου εργασίας του Ν.1892/1990 που αφορά την λειτουργία επιχειρήσεων που δεν είναι από την φύση τους συνεχόμενης λειτουργίας ,κατά το σύστημα των 4 εναλλασσόμενων βαρδιών και κατά το οποίο θα πρέπει να τηρούνται οι διατάξεις περί ανάπαυσης μισθωτών.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΡΑΪΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
πηγή https://www.oenet.gr/online/%CE%B1%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%B1-%CE%BC%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%84%CE%B5%CF%83/item/67184-einai-epitrepti-i-sinexomeni-apasxolisi-tou-ergazomenou-xoris-anapausi